Ποια είναι η σωστή ηλικία για το πρώτο μας ραντεβού στον οφθαλμίατρο και πόσο συχνά πρέπει να πηγαίνουμε το παιδί στον οφθαλμίατρο για το καθιερωμένο του check up;
Η πρώτη επαφή του παιδιού με τον οφθαλμίατρο γίνεται πολύ νωρίς, καθώς αμέσως μετά τη γέννηση, το βρέφος ελέγχεται οφθαλμολογικά από παιδοοφθαλμίατρο στο μαιευτήριο. Δεύτερος προληπτικός έλεγχος κρίνεται απαραίτητος τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού για την εκτίμηση της οπτικής λειτουργίας και τον έλεγχο για την ύπαρξη στραβισμού. Επανεξέταση γίνεται στην ηλικία των 2 ετών και έπειτα 4-5 ετών και 5-6 ετών. Με την έναρξη της σχολικής δραστηριότητας ο έλεγχος γίνεται κάθε 2 χρόνια. Σε περίπτωση ύπαρξης παθολογίας σε οποιαδήποτε επίσκεψη στον οφθαλμίατρο η παρακολούθηση εξατομικεύεται.
Ποιο είναι το πιο συχνό παιδιατρικό οφθαλμολογικό πρόβλημα;
Το πιο συχνό παιδιατρικό οφθαλμολογικό πρόβλημα είναι οι διάφορες διαθλαστικές ανωμαλίες ( υπερμετρωπία, μυωπία, υψηλός αστιγματισμός ). Μάλιστα το 15% των παιδιών έχουν αδιάγνωστη διαθλαστική νόσο. Η πρώιμη διάγνωση αυτών κρίνεται απαραίτητη, καθώς η μη έγκαιρη εντόπιση και αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη αμβλυωπίας (το γνωστό και ως «τεμπέλικο μάτι») κακής συνεργασίας των οφθαλμών, διαταραχές προσοχής και δυσκολία στη σχολική δραστηριότητα.
Είναι συχνό φαινόμενο ο παιδικός στραβισμός; Πρέπει να ανησυχεί τους γονείς;
Ο παιδικός στραβισμός δε θεωρείται ιδιαίτερα συχνή πάθηση. Εμφανίζεται στο 3-4% των παιδιών και είναι η αδυναμία ευθυγράμμισης των δυο οφθαλμών. Ο στραβισμός εμφανίζεται με διάφορες μορφές και έχει διαφορετικά αίτια. Συνήθως, γίνεται αντιληπτός από τους γονείς ή το παιδί μπορεί να παραπονεθεί για θολή-διπλή όραση, ακόμα και για έντονο πονοκέφαλο. Δεν πρέπει να ανησυχεί τους γονείς η έκβαση του προβλήματος, καθώς αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά (με ειδικά γυαλάκια με πρίσματα) είτε χειρουργικά ανάλογα με την περίπτωση. Σαφώς είναι πολύ σημαντικό οι γονείς όταν αντιληφθούν το στραβισμό, να απευθυνθούν χωρίς καθυστέρηση σε παιδοοφθαλμίατρο, καθώς η ύπαρξη στραβισμού μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη αμβλυωπίας στον οφθαλμό που εμφανίζει το πρόβλημα.
Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει στο παιδί μας η συνεχής έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία των κινητών και των tablets και ποια η ενδεδειγμένη χρήση τους ανάλογα με την ηλικία;
Η υπεριώδης ακτινοβολία υπάρχει παντού. Κύρια πηγή αυτής είναι ο ήλιος, αλλά εκπέμπεται και από τις οθόνες τηλεόρασης, υπολογιστών, κινητών και tablets. Ενδεικτικά, κάποια προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν στους οφθαλμούς μετά από μακροπρόθεσμη έκθεση είναι η ξηροφθαλμία, το πτερύγιο, ο καταρράκτης. Σε αντίθεση με έναν ενήλικα που ο κερατοειδής του και ο φακός μπλοκάρουν ικανά τη UV ακτινοβολία, ,στα παιδιά λόγω αυξημένης καθαρότητας του φακού μπορεί να φτάσει με περισσότερη ευκολία στο βυθό του οφθαλμού (αμφιβληστροειδής) και στην ωχρά κηλίδα. Η χρήση κινητών σε ηλικίες κάτω των 18 μηνών καλό είναι να αποφεύγεται και μέχρι την ηλικία των 5 ετών η χρήση πρέπει να περιορίζεται σε 1 ώρα την ημέρα. Ιδανικά, η απόσταση που πρέπει να κρατάει κανείς το κινητό του από τους οφθαλμούς είναι τα 40cm. Έχει αποδειχθεί ότι παιδιά που περνούν πολλές ώρες μπροστά από οθόνες κινητού ή tablet έχουν μεγάλες πιθανότητες να αναπτύξουν μυωπία σε μικρή ηλικία.
Πως καταφέρνουμε να πείσουμε ένα παιδί να φοράει τα γυαλάκια του;
Σαφώς ένα παιδί, ειδικά γύρω στην ηλικία των 3 ετών, μπορεί να δυσκολευτεί να φορέσει τα γυαλιά του και ιδιαίτερα αν στο περιβάλλον του δεν υπάρχει άλλο παιδάκι με γυαλιά οράσεως. Για να καταφέρουμε, λοιπόν, το παιδάκι να φορέσει με ευκολία τα γυαλιά του θα πρέπει αρχικά να κάνουμε σωστή επιλογή σκελετού ώστε να μην κουράζουν κατά τη χρήση τους. Ένας ελαφρύς και άθραυστος, λοιπόν, σκελετός είναι απαραίτητος. Επίσης, ένας σκελετός με έντονα χρώματα και σχέδια μπορεί να κάνει τα γυαλάκια πιο ελκυστικά. Αφήνουμε το παιδί να συμμετάσχει στη διαδικασία της επιλογής γυαλιού, ώστε να νιώθει ότι έχει αποφασίσει μόνο του το τι θέλει. Τέλος, προσπαθούμε μέσα από το παιχνίδι να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι είναι απόλυτα φυσιολογική η χρήση γυαλιών (π.χ ζωγραφίζουμε παιδάκια που φορούν γυαλιά).
Από ποια ηλικία και μετά πρέπει να φοράμε στο παιδί γυαλιά ηλίου και πόσο σημαντικό είναι το να μη το αμελούμε;
Η χρήση γυαλιών ηλίου από την παιδική κιόλας ηλικία κρίνεται αδιαμφισβήτητα απαραίτητη, καθώς έτσι προλαμβάνουμε τυχόν επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στους οφθαλμούς. Ιδανικά, από τη στιγμή που το παιδί εκτίθεται στον ήλιο μπορούν οι γονείς να επιλέξουν το κατάλληλο γυαλί για το παιδάκι τους. Καλό είναι να γίνεται χρήση γυαλιών ηλίου στα παιδάκια από την ηλικία των 3 ετών. Μέχρι τα 7 έτη επιλέγουμε έναν ελαφρύ σκελετό λόγω της μη ολοκλήρωσης της διάπλασης των οστών της μύτης. Από την ηλικία των 7 ετών και μετά επιλέγουμε και σκελετό ενηλίκων με φακούς βέβαια που προσφέρουν πλήρη κάλυψη από τη UV ακτινοβολία.
Είναι αλήθεια ότι συχνά διάφορες διαταραχές όρασης προκαλούν μαθησιακές δυσκολίες;
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές επιστημονικές μελέτες για την επιβεβαίωση της συσχέτισης μαθησιακών δυσκολιών-προβλημάτων με οπτικές διαταραχές. Η δυσλεξία, μια από τις πιο σημαντικές μαθησιακές δυσκολίες, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες δεν σχετίζεται με την οπτική λειτουργία του παιδιού και τυχόν οφθαλμολογικά προβλήματα παρόλο που πολλές φορές συνυπάρχουν. Βέβαια ένα παιδί με χαμηλή όραση φυσικά και μπορεί να δυσκολεύεται σε σύγκριση με τους συμμαθητές του, να χάνει το ενδιαφέρον του για μάθηση, είτε να αποσπάται πολύ εύκολα η προσοχή του και να έχει έλλειψη συγκέντρωσης. Για το λόγο αυτό, λοιπόν, ο προσχολικός οφθαλμολογικός έλεγχος όλων των παιδιών και ιδιαίτερα εκείνων με συμπτωματολογία από τους οφθαλμούς είναι απαραίτητος.
Dr. Δήμητρα Πορτάλιου PhD, FEBO
Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Οφθαλμοπλαστικός
Συντονίστρια Διευθύντρια Β’ Οφθαλμολογικής Κλινικής Metropolitan Hospital
Consultant Ophthalmologist and Oculoplastic Surgeon, Sheffield Teaching Hospitals
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης
Email: dportaliou@gmail.com
