Τι είναι η πλαγιοκεφαλία:
Πλαγιοκεφαλία είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σχήμα του κρανίου ενός μωρού που είναι ασύμμετρο και μπορεί να συμπεριλαμβάνει το σχήμα του προσώπου και την θέση των αυτιών. Κατά κανόνα δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Πώς προκαλείται η πλαγιοκεφαλία:
Στα νεογέννητα η ασσυμετρία του κρανίου είναι πολύ συχνό εύρημα, και οφείλεται, συνήθως, στη θέση του εμβρύου στη μήτρα ή στην πίεση που δέχεται το μαλακό και εύπλαστο νεογνικό κρανίο κατά τον τοκετό. Μέχρι την ηλικία των 6 εβδομάδων το σχήμα αναμένεται να έχει αποκατασταθεί και το βρέφος να γυρνά το κεφάλι και προς τις δύο πλευρές.
Ασυμμετρία στο σχήμα του κρανίου μπορεί να παρουσιαστεί τις πρώτες 6-8 εβδομάδες της ζωής εάν το βρέφος ενόσω είναι ξαπλωμένο ανάσκελα, προτιμά να γέρνει το κεφάλι προς τη μια πλευρά, τόσο κατά τη διάρκεια του ύπνου όσο και κατά την ώρα του παιχνιδιού. Λόγω της θέσης και της ευπλαστότητας του κρανίου μπορεί πολύ γρήγορα να δημιουργηθεί μια επιπέδωση στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Μετά από αυτό είναι ακόμη πιο εύκολο για το μωρό να συνεχίζει να γυρνά το κεφάλι του έτσι ώστε να ακουμπά στο σημείο που είναι επίπεδο. Αυτό φυσικά επιδεινώνει περαιτέρω την επιπέδωση.
Σε κάποιες περιπτώσεις το μωρό γεννιέται με τους μυς του λαιμού να είναι περισσότερο σφιγμένοι από το φυσιολογικό. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται συγγενές ραιβόκρανο και εμποδίζει τα μωρά να γυρνούν το κεφάλι τους και προς τις δύο πλευρές με την ίδια ευκολία. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη πλαγιοκεφαλίας θέσης.
Πώς μοιάζει η πλαγιοκεφαλία θέσης:
- Επιπέδωση (συνηθέστερα) της μίας πλευράς στο πίσω μέρος του κρανίου
- Προπέτεια του αυτιού ή/και μετώπου στην πάσχουσα πλευρά, στις σοβαρότερες περιπτώσεις.
Αντιμετώπιση στο σπίτι:
Η θέση του κεφαλιού του βρέφους θα πρέπει να εναλλάσσεται τόσο κατά τη διάρκεια του ύπνου όσο και τις ώρες που είναι ξύπνιο και παίζει ή παρακολουθεί.
Ύπνος:
Όλα τα βρέφη θα πρέπει να κοιμούνται ανάσκελα, ώστε να μειώνεται η πιθανότητα του Συνδρόμου Αιφνίδιου Θανάτου των Βρεφών. Ωστόσο, μπορούμε να φροντίσουμε το κεφάλι του να γέρνει τακτικά και προς τις δύο πλευρές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί:
- Αλλάζοντας την θέση του κεφαλιού του μωρού κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Αλλάζοντας κάθε δεύτερη μέρα τη θέση του μωρού μέσα στην κούνια (τα πόδια εκεί που ήταν το κεφάλι, ώστε να ενθαρρύνουμε το μωρό να στέψει το κεφάλι του και προς τη μεριά που δεν προτιμά).
- Αλλάζοντας τη θέση της κούνιας μέσα στο δωμάτιο. Τα μωρά προτιμούν να κοιτούν προς το κέντρο του δωματίου ή προς την πόρτα.
Υπόλοιπες ώρες:
Τις υπόλοιπες ώρες είναι σημαντικό να τοποθετούμε το βρέφος σε διάφορες θέσεις ώστε να του δίνουμε τη δυνατότητα να ελαφρύνει την πίεση στο πίσω μέρος του κεφαλιού (όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα) και να δυναμώσει παράλληλα τους μυς που χρειάζονται για να ρολλάρει, να καθίσει, να μπουσουλήσει.
- Μπρούμυτα (tummy time) . Η τοποθέτηση μπρούμυτα θα πρέπει να ξεκινά μέσα στον πρώτο μήνα ζωής και θα πρέπει πάντα να είναι υπό επιτήρηση. Στην αρχή το μωρό μπορεί να δυσκολεύεται, αλλά καθώς δυναμώνει και εξασκείται θα γίνεται όλο και πιο εύκολο και ευχάριστο. Ξεκινάμε τοποθετώντας το μωρό μπρούμυτα λίγες φορές μέσα στην ημέρα για λίγα λεπτά όταν είναι ξύπνιο. Φροντίζουμε να τοποθετούμε τους αγκώνες του κάτω από το στήθος του για να είναι πιο εύκολο να σηκώνει το κεφάλι του. Σταδιακά, καθώς το ανέχεται όλο και περισσότερο αυξάνουμε το χρόνο. Εάν στο μωρό δεν αρέσει καθόλου αυτή η στάση μπορούμε να δοκιμάσουμε και την πλάγια θέση.
- Τοποθετούμε παιχνίδια σε διαφορετικές πλευρές ή τοποθετούμε το μωρό έτσι ώστε να γέρνει να μας βλέπει ή να μας ακούει που του μιλάμε και προς τις δύο κατευθύνσεις (αριστερά-δεξιά).
- Εάν σιτίζουμε το μωρό με μπιμπερό φροντίζουμε να αλλάζουμε τη θέση που το κρατάμε την ώρα του φαγητού.
- Εναλλάσσουμε τη θέση που το κρατάμε όταν το μεταφέρουμε (στην αγκαλιά, στον ώμο, στο καρότσι).
Στις περισσότερες περιπτώσεις τα μέτρα αυτά είναι αρκετά και σε συνδυασμό με την ολοένα και πιο καθιστή στάση που θα υιοθετήσει το μωρό μετά τους 6 μήνες, η μορφή του κρανίου θα έχει αποκατασταθεί πλήρως σε μερικούς μήνες.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η πλαγιοκεφαλία θέσης δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και αναμένεται με απλούς χειρισμούς να διορθωθεί πλήρως και χωρίς κατάλοιπα.
