Ωτίτιδα

Τι είναι η ωτίτιδα:

Οι λοιμώξεις του ωτός ονομάζονται ωτίτιδες και είναι πολύ συχνές στα μικρά παιδιά. Οι περισσότερες δεν είναι σοβαρές και βελτιώνονται γρήγορα.  Οι δύο τύποι λοιμώξεων του ωτός που εμφανίζονται στα παιδιά είναι η λοίμωξη του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα) και του εξωτερικού ωτός (εξωτερική ωτίτιδα).

Στην μέση ωτίτιδα υπάρχει συλλογή υγρού πίσω από τον τυμπανικό υμένα (τύμπανο). Το υγρό αυτό με το πέρας της λοίμωξης απορροφάται. Υπάρχει, όμως, και η περίπτωση να παραμείνει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτή η περίπτωση ονομάζεται εκκριτική ωτίτιδα (υγρό στο αυτί) και μπορεί να διαρκέσει από εβδομάδες έως και μήνες, δυσκολεύοντας την ακοή του παιδιού. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει παροδικά και την ανάπτυξη του λόγου.

Τι προκαλεί τις λοιμώξεις του ωτός:

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι περισσότερο επιρρεπή στις λοιμώξεις του μέσου ωτός, διότι έχουν μικρότερη και ευθειασμένη ευσταχιανή σάλπιγγα, δηλαδή είναι μικρότερος ο αυλός που συνδέει το μέσo αυτί με το ρινοφάρυγγα. Όταν το παιδί έχει μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού (πχ συνάχι) είναι πιθανό μικρόβια από τη μύτη  να περάσουν στο αυτί, μέσω  αυτού του αυλού. Αυτό είναι πιο εύκολο να συμβεί όταν ο αυλός είναι μικρός και για το λόγο αυτό οι ωτίτιδες είναι πολύ συχνές  στα μικρά παιδιά.

Οι εξωτερικές ωτίτιδες πάλι, οφείλονται συνήθως σε αυξημένη υγρασία στον ακουστικό πόρο, όπως μετά το κολύμπι ή από τραυματισμό του πόρου, πχ τραυματισμός, ξύσιμο, μπατονέτες).

Σημεία και Συμπτώματα Ωτίτιδας:

Τόσο η μέση όσο και η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να προκαλέσουν πόνο και ανησυχία. Το παιδί μπορεί  επίσης να έχει συμπτώματα από το αναπνευστικό (πχ. καταρροή, πονόλαιμο).

-> Μέση ωτίτιδα

• Η συλλογή υγρού πίσω από τον τυμπανικό υμένα, έχει ως αποτέλεσμα αυτός να πιέζεται προς τα έξω, με αποτέλεσμα να προκαλείται οξύς πόνος. Μερικές φορές η πίεση στον τυμπανικό υμένα είναι τόσο μεγάλη που μπορεί να προκληθεί ρήξη (ρήξη τυμπανικού υμένα). Τότε βλέπουμε παχύρευστο κίτρινο υγρό να βγαίνει από το αυτί και το παιδί ξαφνικά να ανακουφίζεται και να ηρεμεί. Αυτό συμβαίνει γιατί σταματάει η πίεση στον τυμπανικό υμένα που προκαλεί τον πόνο.  Η ρήξη τυμπάνου αυτοϊάται χωρίς θεραπεία.
• Τα παιδιά με μέση ωτίτιδα συχνά έχουν πυρετό , που μπορεί να είναι και το μόνο σύμπτωμα.

-> Εξωτερική ωτίτιδα

• Το παιδί μπορεί να έχει πυρετό, πόνο στο αυτί, πόνο όταν αγγίζουμε το αυτί.
• Το αυτί μπορεί να είναι πρησμένο και κόκκινο και να παρατηρούμε υγρό στον ακουστικό πόρο.

-> Εκκριτική ωτίτιδα

Η εκκριτική ωτίτιδα δεν είναι λοίμωξη, αλλά συχνά ακολουθεί τις λοιμώξεις του μέσου ωτός. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν

• Πόνο ή αίσθημα πληρότητας στο αυτί.
• Ευερεθιστότητα.
• Πρόβλημα στην ακοή: Το παιδί μπορεί να μην ακούει καθαρά, να μιλά δυνατά ή να δυναμώνει τον ήχο στην τηλεόραση. Στα μικρότερα παιδιά η παραμονή υγρού στο μέσο αυτί μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση ή αναστολή της ανάπτυξης του λόγου, εξαιτίας ακριβώς της μειωμένης ακοής. Αυτή είναι πλήρως αναστρέψιμη με παρακολούθηση και όπου χρειάζεται θεραπεία.

Θεραπεία:

Το παιδί με οποιοδήποτε από  τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να ελεγχθεί από το Παιδίατρο.

• Οι περισσότερες περιπτώσεις μέσης ωτίτιδας προκαλούνται από ιούς. Συνεπώς τα αντιβιοτικά συνήθως δεν χρησιμεύουν. Ο Ιός θα κάνει τον κύκλο του και η ωτίτιδα θα ιαθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, βέβαια, ιδιαίτερα στα μικρά βρέφη, θα χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή, καθ’ υπόδειξη του Παιδιάτρου.
• Εάν παρατηρήσουμε ερυθρότητα ή οίδημα που να επεκτείνονται πίσω από το αυτί θα πρέπει άμεσα να ενημερώσουμε τον Παιδίατρό μας. 

• Οι εξωτερικές ωτίτιδες χρειάζονται πάντα αντιμετώπιση με τοπικά αντιβιοτικά.
• Οι εκκριτικές ωτίτιδες δεν χρειάζονται θεραπεία με αντιβιοτικά, αν και κάποιες φορές μπορεί να συνταγογραφηθούν για να αποστειρωθεί η κοιλότητα του μέσου ωτός.
• Εάν το παιδί δεν ενοχλείται από την παρουσία υγρού στο αυτί, δεν χρειάζεται καμία θεραπεία και αναμένουμε σε μερικές εβδομάδες το υγρό να έχει απορροφηθεί.

Εάν, επιμένει για μήνες ή η ακοή του παιδιού έχει επηρεαστεί ενδέχεται να χρειαστεί παραπομπή στον ΩΡΛ για χειρουργική αφαίρεση του υγρού και τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού (προσωρινά σωληνάκια στα αυτιά) που βοηθούν την απορροή του υγρού από τα αυτιά.

Αντιμετώπιση στο σπίτι:

• Εάν το παιδί πονάει χορηγούμε παυσίπονο (Παρακεταμόλη ή Ιβοπρουφένη).
• Εάν ο Παιδίατρος συστήσει ωτικές σταγόνες, τοποθετούμε το παιδί ξαπλωμένο με το πάσχον αυτί προς τα πάνω. Ενσταλλάζουμε τις σταγόνες στο αυτί και κρατάμε το παιδί στην ίδια θέση για μερικά λεπτά ώστε να απορροφηθούν οι σταγόνες.
• Το παιδί με εξωτερική ωτίτιδα θα πρέπει να αποφύγει το κολύμπι για τουλάχιστον μια εβδομάδα μετά την έναρξη της θεραπείας. Το παιδί με μέση ή εκκριτική ωτίτιδα μπορεί να συνεχίσει το κολύμπι εφόσον βέβαια δεν έχει ρήξη τυμπανικού υμένα.
• Εάν ο πόνος δυσκολεύει τον ύπνο, ίσως βοηθήσει να ανασηκώσουμε το κεφάλι τοποθετώντας ένα-δυο μαξιλάρια ( Αυτό επιτρέπεται μόνο στα παιδιά που είναι αρκετά μεγάλα για να χρησιμοποιούν μαξιλάρι).
• Δεν επιτρέπουμε την έκθεση του παιδιού σε καπνό τσιγάρου. Έχει αποδειχθεί ότι ο καπνός του τσιγάρου εμποδίζει την αποβολή του υγρού από το μέσω ους.
• Τα περισσότερα παιδιά με συχνές ωτίτιδες ή εκκριτική ωτίτιδα θα το ξεπεράσουν πλήρως μεγαλώνοντας, χωρίς καμία υπολειπόμενη βλάβη στα αυτιά ή την ακοή.
• Δεν χρησιμοποιούμε μπατονέτες στα παιδιά. Αρκούμαστε στο να αφαιρούμε μεγάλα ορατά κομμάτια κεριού.